97 - Kopernik cz. 1

Historia Polski dla dzieci

Dzisiejszy odcinek poświęcimy Kopernikowi, a pomagać mi będzie Hania i Mikołaj.
Toruń był miastem niemieckim, ale w 1454 wybuchło tam powstanie antykrzyżackie. W Toruniu był wtedy zamek krzyżacki. Jednak Torunianie go zburzyli i wypędzili krzyżaków. Poprosili też króla Polski Kazimierza Jagiellończyka o to aby przyjął ich do Polski. Kazimierz IV Jagiellończyk się na to zgodził i tak wybuchła wojna 13-letnia. Ale wojna jest bardzo droga. Skąd król Polski miał pieniądze aby prowadzić wojnę przez 13 lat?
Więcej o tej wojnie, o wojnie 13-letniej możecie posłuchać w odcinku 76. Krótko mówiąc Kazimierz Jagiellończyk był kiepskim wodzem i na początku przegrywał, ale wtedy mieszkańcy Torunia, Gdańska i innych miast dali mu pieniądze na prowadzenie wojny. Między innymi dużo pieniędzy pożyczyli królowi Polski Łukasz Walzenrode. Miał on syna, który też miał na imię Łukasz oraz córkę Barbarę. Właśnie Barbara Walzenrode wyszła później za mąż za Mikołaja Kopernika. Zauważcie, że Dziadek Mikołaja miał na imię Łukasz i miał syna Łukasza, a ojciec Mikołaja też miał na imię Mikołaj. Tak więc Mikołaj miał ojca Mikołaja, miał też wujka Łukasza oraz dziadka Łukasza.
Mikołaj Kopernik i Barbara z domu Walzenrode mieli czworo dzieci. Najmłodszym był Mikołaj. Urodził się w 1473 roku czyli 7 lat po zakończeniu wojny 13-letniej. Gdy Mikołaj miał 10 lat w 1483 roku zmarł jego ojciec Mikołaj. Jedyny obraz ojca Mikołaja Kopernika przedstawia mężczyznę z wąsem i rysami podobnymi do sławnego syna. Spróbujcie sobie wyobrazić jakby wyglądał Kopernik z wąsem. Tak właśnie wyglądał jego tata, który zmarł gdy Mikołaj miał tylko 10 lat.
Po śmierci męża matka Barbara poprosiła swojego brata, Łukasza Walzenrode o zaopiekowanie się dwoma synami: starszym Andrzejem i młodszym Mikołajem. Łukasz Walzenrode, wuj Mikołaja Kopernika był biskupem warmińskim. Wysłał on Andrzeja i Mikołaja na studia, najpierw do Krakowa, a potem do Włoch. Czego się tam uczyli? Czego się uczył Mikołaj? Co studiował?
Mikołaj studiował matematykę i astronomię w Krakowie, a potem jeszcze pojechał na studia do Włoch. Czego się tam uczył i dlaczego? Kopernik studiował prawo w Bolonii, a potem jeszcze medycynę w Padwie. Kopernik studiował wiele rzeczy, ale najbardziej interesowała go astronomia. Nawet wtedy gdy przebywał we Włoszech i studiował prawo, a potem medycynę, także zajmował się astronomią. Właśnie 9 marca 1497 gdy przebywał na studiach prawniczych w Bolonii Mikołaj Kopernik, podczas obserwacji zakrycia gwiazdy Aldebaran przez Księżyc doszedł do wniosku, że teoria geocentryczna budowy wszechświata jest błędna. Pewnie wiecie co odkrył Kopernik?
Niestety Kopernik nie mógł się zająć astronomią. Czym się zajmował Mikołaj po studiach? Po studiach Mikołaj wrócił pomagać swojemu wujowi biskupowi Łukaszowi Walzenrode. Wuj chciał aby Mikołaj został biskupem po nim. Czy Mikołaj był księdzem?
Czy to była wysoka pozycja być kanonikiem?
Kopernik był tylko kanonikiem, ale może pamiętacie z odcinka 95, że Jakub Świnka też był tylko kanonikiem, a został biskupem. Tak samo Mikołaj Kopernik mógł zostać biskupem czyli stać się kimś bardzo bogatym i mającym wielką władzę.
Kopernik nie chciał zostać biskupem, ale jego wuj chciał tego. Z tego powodu Kopernik opuścił swojego wuja, który miał siedzibę w Lidzbarku Warmińskim.
Kopernik objął wtedy stanowisko kanclerza kapituły warmińskiej. Niedługo później zmarł jego wuj, biskup, a Kopernik jako kanonik kapituły warmińskiej brał udział w wyborze nowego biskupa warmińskiego. Co jeszcze robił wtedy?
Kapituła warmińska posiadała ziemię. Kopernik zarządzał tą ziemią musiał jeździć od wsi do wsi i ustalać z chłopami takie warunki, aby chcieli pracować tam. Chłopi w tamtych czasach byli źle traktowani i często uciekali, gdy zmuszano ich do ciężkiej pracy. Kopernik jednak dobrze traktował chłopów. Gdy przybywał nowy, Kopernik dawał mu ziemię. Oprócz tego dawał też zwierzęta takie jak krowy i konie. Ta ziemia należała do kapituły warmińskiej i taki chłop musiał płacić za to, że wynajął taką ziemię. Kopernik jednak pozwalał, aby nie płacił przez pierwsze dwa lata. Tak dobrze traktował chłopów, że w czasie gdy on zarządzał tą ziemią żaden z nich nie uciekł.
Jak pamiętacie jego dziadek i ojciec pomagali podczas wojny 13-letniej z zakonem krzyżackim. Teraz gdy Kopernik mieszkał na Warmii wybuchła kolejna wojna. Czym się wtedy zajmował?
Jak więc widzicie, Kopernik pewnie chciałby się zajmować tylko astronomią, ale musiał najpierw pomagać wujowi biskupowi, potem zarządzał ziemią, później bronił Olsztyna, a w międzyczasie leczył też wielu ludzi, w tym swojego brata. Zajmował się także biciem pieniędzy, co dzisiaj nazwalibyśmy ekonomią.
W naszych czasach Kopernik jest znany jako astronom, ale w tamtych czasach ludzie znali Kopernika jako matematyka albo doktora. Kopernik umiał wiele rzeczy. Czy wiecie jak się nazywa takich ludzi, którzy znają się na wszystkim albo umieją wszystko?
Niektórzy mówią, że Mikołaj Kopernik miał żonę, czy to prawda?
Kopernik jako kanonik nie mógł mieć żony. Niektórzy jednak mówią, że się zakochał.
Biskup warmiński, którym był wtedy Jan Dantyszek wysłał list, w którym nakazał, aby ta gospodyni Anną Schilling wyjechała z Fromborka, gdzie mieszkał Kopernik.
Mikołaj Kopernik całe życie pracował nad swoją teorią astronomiczną i tuż przed śmiercią wydał dzieło, które zatytułował “O obrotach”. Kopernik mógł jednak zostać biskupem warmińskim. Taki biskup miał wielką władzę i dużo pieniędzy. Jak myślicie, czy Kopernik zrobił dobrze, że nie posłuchał swojego wujka i nie chciał zostać biskupem?
A gdyby został biskupem, czy odkryłby, że to ziemia krąży wokół słońca, a nie na odwrót?
Kopernik miał bardzo ciekawe życie. Uczył się, odkrywał, bronił zamku, zarządzał ziemią, wybierał nowych biskupów, decydował o tym jak będzie bita nowa moneta, leczył ludzi, robił mapy i wiele innych rzeczy. Nie starczyłoby nam czasu na opowiedzenie wszystkiego w tym odcinku. Z tego powodu na pewno nagramy jeszcze jeden odcinek o Koperniku.