Narodziny Ukrainy. Prof. Mykoła Riabczuk Historia BEZ KITU podcast

51:02

Litwa w świadomości Polaków funkcjonuje głównie przez pryzmat edukacji szkolnej, zarówno historycznej, jak i literackiej. Niejednokrotnie przedstawia ona naszego północno-wschodniego sąsiada w sposób wyidealizowany i nie do końca oddaje, to czym Litwa była naprawdę. Z kolei Litwini, kiedy patrzą na swoją przeszłość wskazują na jej wyjątkowość i odmienność, a zrazem podkreślają związki z Europą. W odróżnieniu od innych narodów bałtyckich zbudowali własną państwowość już w średniowieczu i z małego państwa uczynili europejską potęgę rozciągającą się od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego. Niegdyś, historiografia litewska negatywnie postrzegająca unię polsko-litewską, współcześnie podkreśla, że dzięki niej dołączyła do rodziny państw europejskich.Z jakimi czarnymi kartami w swojej historii mierzą się Litwini? Dlaczego obecne przeznaczenie więzienia na Łukiszkach budzi kontrowersje?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z Dominikiem Wilczewskim, analitykiem, dziennikarzem, publicystą, autorem książki „Litwa po litewsku”.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Polska Partia Socjalistyczna. Okres międzywojenny, Prof. Andrzej Friszke 1:16:10

7 дней назад1:16:10

1:16:10

Polska Parta Socjalistyczna na mapie politycznej II RP była jedną z ważniejszych sił. Co prawda, nigdy nie osiągnęła ani liczebności, ani poparcia na jakie mogły liczyć Narodowa Demokracja czy partie chłopskie, ale z jej szeregów wyszło wielu wybitnych działaczy, którzy odegrali znaczącą rolę nie tylko przed drugą wojną światowa, lecz także w jej trakcie. Socjaliści, choć wiele ich łączyło z komunistami, nigdy nie poszli w stronę rewolucji. Komunistyczną rewolucję jako drogę do przejęcia władzy, narzucania reform, tworzenia monopartyjnego państwa, uznawali za błędną. Niepodległość była dla nich rzeczą nadrzędną. Uważali, że ludzi trzeba wychowywać w duchu odpowiedzialności za swój zakład pracy, swoje miasto i państwo. Życie demokratyczne państwa postrzegali jako teren, na którym ludzie dojrzewają i uczą się odpowiedzialności.Jak w warunkach politycznych II RP odnajdowali się socjaliści? Co im zawdzięczamy spośród współczesnych zdobyczy państwa demokratycznego?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Andrzejem Friszke, pracownikiem Instytutu Studiów Politycznych PAN, znawcą najnowszej historii Polski.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
KL Stutthof - studium przypadku. Dr Marcin Owsiński 1:16:10

14 дней назад1:16:10

1:16:10

Obóz w Stutthofie istniał 2077 dni. Niemcy uruchomili go 2 września 1939 r., kiedy przywieziono pierwszych 150 więźniów – głównie Polaków i Żydów. Jego lokalizacja w trudno dostępnym terenie, otoczonym z trzech stron lasem, a także wrogo nastawiona niemiecka ludność, uniemożliwiała praktycznie ucieczkę. Od 1942 r. Stutthof funkcjonował jako obóz koncentracyjny. Wybudowano w nim krematorium, a w 1943 r. komorę gazową, która początkowo służyła głównie do dezynfekcji odzieży, a dopiero od 1944 r. do uśmiercania ludzi. Przez Stutthof przeszło 110 tys. ludzi, z czego ponad 50 tys. stanowili Żydzi. Liczba ofiar wyniosła łącznie około 65 tys. W związku z ofensywą Armii Czerwonej Niemcy dwukrotnie ewakuowali obóz – w styczni 1945 r., a potem w kwietniu. Żołnierze Armii Czerwonej wkroczyli tam dopiero 9 maja 1945 r. i uwolnili ostatnich stu więźniów.Jak wyglądała obozowa rzeczywistość? Czy w obozie działał konspiracja? Jaki los spotkał dwóch komendantów obozu i jego załogę?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Marcinem Owsińskim, kierownikiem Działu Naukowego Muzeum Stutthof w Sztutowie.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Z dziejów polskiego himalaizmu. od klątwy bogini Kali do czasów "Lodowych Wojowników". Prof. Andrzej Paczkowski 1:30:57

21 день назад1:30:57

1:30:57

Początki polskiego alpinizmu i himalaizmu sięgają dwudziestolecia międzywojennego. Pierwsza czteroosobowa ekspedycja w Himalaje wyruszyła latem 1939 r. z zamiarem zdobycia siedmiotysięcznika Nanda Devi East. Zakończyła się ona jednak dla polskiej ekipy tragicznie – dwóch jej członków zginęło w lawinie po zdobyciu szczytu. Pozostali wrócili do Polski, ale obaj zginęli w latach czterdziestych w niewyjaśnionych okolicznościach. Te tragiczne śmierci łączy się z legendą masywu Nanda Devi. W okresie stalinizmu wspinaczki wysokogórskie były ograniczone jedynie do rodzinnego kraju. Dopiero po odwilży Polacy wyruszyli, by zdobywać szczyty Alp, gór Związku Radzieckiego, czy Hindukuszu w Afganistanie, ale w Himalaje powrócili dopiero w latach siedemdziesiątych. Specjalnością polskich himalaistów w latach osiemdziesiątych stały się wyprawy zimowe, z tego powodu nazywano ich „Lodowymi Wojownikami”. Jak organizowano wyjazdy wysokogórskie w PRL? Z jakimi problemami mierzyli się wspinający? Dlaczego na początku lat dziewięćdziesiątych skończyły się złote czasy polskiego himalaizmu? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Andrzejem Paczkowskim, pracownikiem ISP PAN, prezesem Polskiego Związku Alpinizmu w latach 1974–1995.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Kondycja społeczna Niemców po katastrofie II wojny światowej. Prof. Magdalena Saryusz-Wolska. 48:09

28 дней назад48:09

48:09

W latach 1945–1949, zanim powstały dwa państwa niemieckie, zostały zbudowane podwaliny nowego porządku politycznego, społecznego i kulturowego, którego wiele elementów widać we współczesnych Niemczech. Proces denazyfikacji przyniósł tylko połowiczne rezultaty. W realiach rodzącej się zimnej wojny i nadchodzącego – jak się wydawało – konfliktu z ZSRR alianci zachodni zdali sobie sprawę, że potrzebują zatrzymać sympatię Niemców po swojej stronie. Trudne warunki życia w zniszczonym i zrujnowanym kraju, a także duże straty w ludziach sprawiły, że społeczeństwo niemieckie szybko uznało siebie jako ofiarę nazizmu, a nie jego sprawcę. Ten sposób myślenia zaczął się zmieniać dopiero w latach sześćdziesiątych, m.in. pod wpływem procesów zbrodniarzy wojennych, które nagłaśniane przez prasę, uświadomiły Niemcom skalę popełnionych wówczas zbrodni. Jak kształtowała się niemiecka kultura pamięci o II wojnie światowej? Jak wyglądało codzienne życie w poszczególnych strefach okupacyjnych tuż po wojnie i jaką politykę prowadzili tam alianci? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Magdaleną Saryusz-Wolską, dyrektorką Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Hiszpania po wojnie domowej. Od dyktatury do demokracji. Prof. Paweł Machcewicz 44:51

5 weeks назад44:51

44:51

Po trwającej trzy lata wojnie domowej Hiszpania była poważnie zniszczona i wykrwawiona. Strat osobowych po jej zakończeniu dopełniały surowe represje stosowane przez reżim gen. Francisco Franco wobec przegranej strony republikańskiej (lewicowej) – m. in. wykonano co najmniej 50 tys. egzekucji, a ok. 300 tys. osób przebywało w więzieniach. Przejście od dyktatury do demokracji było możliwe dopiero po śmierci generała w 1975 r. Akuszerem demokratycznych przemian stał się król Juan Carlos, przygotowany wcześniej przez dyktatora do objęcia po nim funkcji. W 1977 r. odbyły się pierwsze od 1936 r. demokratyczne wybory parlamentarne, w tym samym roku uchwalono konstytucję, a także ogłoszono amnestię dla więźniów politycznych. Hiszpańska droga do demokracji miała swoją specyfikę i swoje ułomności. Niezależnie od tego, kto rządził w Hiszpanii w kolejnych latach, nie dążono do rozliczenia zbrodni popełnionych w czasach minionego reżimu. Jak żyło się w Hiszpanii w czasie dyktatury gen. Franco? Jak zmieniało się hiszpańskie społeczeństwo i jakie czynniki na to wpływały? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Pawłem Machcewiczem z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, w latach 2008–2017 dyrektorem Muzeum II Wojny Światowej. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Złamanie kodu Enigmy. Jak dokonano niemożliwego. Pan Mateusz Jasik 1:08:05

6 weeks назад1:08:05

1:08:05

Sukces polskich kryptologów współpracujących z wywiadem francuskim, którzy złamali szyfr Enigmy, wynikał z wcześniejszych doświadczeń – wyniesionych m.in. ze służby w armiach państwach zaborczych. Dzięki przypadkowi polski wywiad w 1929 r. zapoznał się z handlową wersję Enigmy, gdy przesyłka z nią utknęła na warszawskim lotnisku Okęcie. Do pierwszego złamania szyfru Enigmy doszło na przełomie 1932/1933 r., tuż przed dojściem Adolfa Hitlera do władzy. Dokonali tego polscy matematycy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Polski wywiad podzielił się swoją wiedzą z wywiadem francuskim i brytyjskim dopiero przed wybuchem II wojny światowej. To przekazanie informacji umożliwiło Brytyjczykom dalszy rozwój metod łamania szyfrów w Bletchley Park, gdzie pracowali m.in. Alan Turing i jego zespół. Dzięki odczytywaniu niemieckich depesz alianci mogli wyprzedzać ruchy wroga, minimalizując straty i podejmując lepsze decyzje strategiczne. Przez wiele lat wkład Polaków w złamanie Enigmy był marginalizowany w historiografii. Obecnie docenia się ich kluczową rolę w wojennych sukcesach alianckich dla rozwoju kryptologii. Polscy kryptolodzy są uznawani za jednych z największych bohaterów wywiadu w XX wieku. Zapraszamy do obejrzenia i wysłuchania rozmowy z Mateuszem Jasikiem – zastępcą dyrektora ds. popularyzacji Muzeum II Wojny Światowej #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Chorwacja po II wojnie światowej. Ucieczka przed przeszłością. Prof. Tomasz Stryjek 1:11:31

7 weeks назад1:11:31

1:11:31

Po zakończeniu II wojny światowej Chorwacja stała się republiką związkową w ramach Jugosławii, w której rządy przejęli komuniści z Josipem Broz-Titą na czele. Konflikt serbsko-chorwacki należał początkowo do zagadnień, wobec którego socjalistyczne państwo stosowało politykę milczenia. Zaczęło się to zmieniać w latach sześćdziesiątych. W 1966 r. w obozie śmierci w Jasenovacu stanął pomnik upamiętniający ofiary reżimu ustaszowskiego, a sama Jugosławia ostatecznie zrezygnowała z projektu kształtowania państwa ponadnarodowego. Jak wyglądał proces emancypacji narodowej i państwowej Chorwatów? Kim był pierwszy prezydent niepodległej Chorwacji Franjo Tuđman? Dlaczego w 1991 r. w Chorwacji wybuchła wojna? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Tomaszem Stryjkiem z Instytutu Studiów Politycznych PAN i Collegium Civitas, znawcą historii i krajów Europy Środkowej i Wschodniej, badaczem polityki pamięci i polityki historycznej w stosunkach międzynarodowych. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Liban w cieniu Hezbollahu. Prof. Ryszard Machnikowski 1:26:34

8 weeks назад1:26:34

1:26:34

27 listopada 2024 r. weszło w życie zawieszenie broni między Izraelem a Hezbollahem. Zakończyło ono trwającą przeszło rok konfrontację między obydwoma podmiotami. Izraelska ofensywa lotnicza w ostatnich miesiącach zadała mu poważne straty: zabito przywództwo Hezbollahu, życie straciło kilka tysięcy jego bojowników, zniszczono także jego infrastrukturę. Organizacja od lat osiemdziesiątych działała na terenie Libanu i stawia sobie za cel zniszczenie Izraela. Odniosła na tym polu wiele sukcesów. Obecnie Hezbollah został poważnie osłabiony. Odbudowa jego zasobów potrwa miesiące jeśli nie lata. Jak zaczęła się historia Hezbollahu i jak na przestrzeni lat się zmieniała? Jakimi metodami terrorystycznymi się posługiwał? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Ryszardem Machnikowskim – socjologiem z Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Od pojednania do sojuszu. Relacje polsko-niemieckie w II połowie XX wieku. Red. Kazimierz Wóycicki. 1:19:22

9 weeks назад1:19:22

1:19:22

12 listopada 1989 r. doszło do wydarzenia, które zapowiadało przełom w relacjach polsko niemieckich. Trzy dni po obaleniu muru berlińskiego, w trakcie mszy w Krzyżowej Tadeusz Mazowiecki, premier rządu polskiego i Helmut Kohl, kanclerz Republiki Federalnej Niemiec przekazali sobie gest pojednania. Stanowił on uwieńczenie długiego procesu wzajemnego zbliżenia, który zapoczątkował list biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. Wbrew obawom wielu Polaków proces zjednoczenia Niemiec walnie przyczynił się do ostatecznej normalizacji wzajemnych stosunków. W 1990 r. oba państwa zawarły traktat graniczny, w którym Republika Federalna Niemiec ostatecznie uznała polską granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. Kolejny rok przyniósł traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. W dokumencie tym RFN zobowiązało się wesprzeć polskie staranie w dążeniu do integracji ze wspólnotą europejską. Stanowiło to mocne podwaliny pod przyszły sojusz obu państw w ramach uczestnictwa w NATO i Unii Europejskiej. Zapraszamy do obejrzenia i wysłuchania rozmowy z dr. Kazimierzem Wóycickim – opozycjonistą w czasach PRL, dziennikarzem, byłym dyrektorem Instytutu Polskiego w Düsseldorfie, autorem publikacji poświęconych niemieckim rozrachunkom z przeszłością, wykładowcą w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2019 r. prowadzi Akademię Wschód przy Fundacji Domu Wschodniego. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Rumunia w międzywojniu. Długi cień Żelaznej Gwardii. Prof. Błażej Brzostek 1:32:42

10 weeks назад1:32:42

1:32:42

W okresie międzywojennym państwo rumuńskie zajmowało największy obszar w swojej historii. Pod wieloma względami przypominało ono międzywojenną Polskę, z tym że wiele zachodzących tam zjawisk i procesów było spotęgowanych. Rumunia była krajem wybitnie rolniczym, w dużo większym stopniu nierównomiernie rozwiniętym, bardziej wieloetnicznym i zdecydowanie niestabilnym politycznie. Podobnie jak w innych państwach Europy pojawił tu się ruch wzorowany na faszyzmie włoskim – Żelazna Gwardia. Wprowadziła ona terroryzm do rumuńskiej polityki. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. hab. Błażejem Brzostkiem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Narracja nierozwiązywalnego konfliktu. Przypadek izraelsko-palestyński. Prof. Daniel Bar-Tal 1:14:28

11 weeks назад1:14:28

1:14:28

Trwający od kilkudziesięciu lat spór izraelsko-arabski nosi znamiona konfliktu nierozwiązywalnego. Taki pogląd podziela duża część społeczeństwa izraelskiego, dzięki odpowiedniej narracji, latami utrwalanej przez polityków. Żadna ze stron nie widzi możliwości zakopania topora wojennego. W wyniku toczącej się od ponad roku wojny – po ataku Hamasu 7 października 2023 r. – zginęły tysiące ludzi, z czego tylko w samej Gazie wojska izraelskie zabiły ok. 43 tys. jej mieszkańców. Czy jest nadzieja na pokój na Bliskim Wschodzie? Jakie psychologiczne i społeczne mechanizmy prowadzą do powstania nierozwiązywalnych konfliktów? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Danielem Bar-Talem, psychologiem społecznym, emerytowanym profesorem Uniwersytetu w Tel Awiwie i członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk, autorem teorii nierozwiązywalnych konfliktów makrospołecznych. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Polska Partia Socjalistyczna. Między marksizmem a niepodległością. Prof. Andrzej Friszke 50:58

12 weeks назад50:58

50:58

Polska Partia Socjalistyczna została powołana na zjeździe paryskim w 1892 r. Stworzyli ją inteligenci ze szlacheckimi korzeniami, którzy uważali, że robotnicy powinni walczyć o swoje prawa i na tej drodze należy ich wspierać. Od początku socjaliści głosili hasła niepodległościowe – potrzebę odbudowy demokratycznej Rzeczypospolitej. W pierwszych latach swojej działalności w kraju PPS pod względem organizacyjnym opierała się przede wszystkim na siatce „Robotnika” – podziemnego pisma. PPS z nielicznej w końcu XIX w. partii stała się w 1906 r. organizacją liczącą 30 tys. członków. Jednak po rewolucji 1905 r. w wyniku carskich represji, a także utraty nadziei na zwycięstwo szeregi partii topniały. Czy Józef Piłsudski był marksistą? Dlaczego w 1906 r. doszło w PPS do rozłamu? Dlaczego rząd Ignacego Daszyńskiego utworzony 7 listopada 1918 r. w Lublinie nie przetrwał? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. dr. hab. Andrzejem Friszke z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, autorem książki Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892–1920. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
Kobiety w polskiej polityce lat 70-tych i 80-tych. Dr Katarzyna Stańczak-Wiślicz 1:11:38

13 weeks назад1:11:38

1:11:38

Kobiety zaznaczyły swoją obecność w polityce ostatnich dwóch dekad PRL – zarówno w oficjalnych organizacjach i strukturach partyjnych, jak i w opozycji demokratycznej. Warto pamiętać, że pomimo wzrostu ich liczby w PZPR w epoce Gierka (niektóre z nich pełniły funkcję I sekretarzy), nie przełożyło się to na większy ich udział we władzy. Z kolei zaangażowane kobiet w opozycję wiązało się niejednokrotnie z poświęceniem dla innych kosztem rodziny, zdrowia, a czasem kariery zawodowej. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr Katarzyną Stańczak-Wiślicz, naukowczynią z Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, członkinią zespołu Archiwum Kobiet #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl…

1
ISIS - spełnione marzenie islamskich fundamentalistów?. Dr Kacper Rękawek 1:27:02

14 weeks назад1:27:02