Açık Kaynak Kodlu Yazılım ve Blogların İş Dünyasına Öğretebileceği Dersler (Weird Languages)

Yiğit Konur'un Okuma Listesi

"Paul Graham'ın 2021 tarihli makalesi, programlama dillerinin birbirlerine benzerliği üzerine bir tartışma sunuyor. Graham, programlama dillerinin çoğunluğunun birbiriyle benzer olduğunu kabul ederken, asıl önemli olanın bu dilleri kullanarak ne tür programlama yapıldığı olduğunu belirtiyor. Ayrıca, programlama dillerinin 'garip' yönlerinin, genellikle standart kütüphane çağrılarının ötesine geçen programlama tekniklerini içerdiğini ifade ediyor. Bu durumu Lisp makrolarıyla örneklendirerek, programlama dillerinin sıradanlaşmış yönlerinin ötesine geçmek için 'garip' özelliklerin değerli olduğunu savunuyor.

---

# Açık Kaynak Kodlu Yazılım ve Blogların İş Dünyasına Öğretebileceği Dersler (Weird Languages)

Ağustos 2021

Bugün, programlama dünyasının ilginç bir yönüne bir göz atmak istiyorum. İnsanlar genellikle tüm programlama dillerinin temelde aynı olduğunu söylerler. Ancak, bu doğru olsa da, aslında dillerin kendisi değil, programlama türü hakkında konuşuyorlar.

Programlamanın %99,5'i, kütüphane fonksiyonlarına yapılan çağrıların birbirine yapıştırılmasından oluşur. Ve bu konuda, tüm popüler diller aynı derecede iyidir. Yani, bir kişi tüm kariyerini sadece popüler dillerin kesişiminde çalışarak geçirebilir.

Ancak, programlamanın diğer %0,5'i biraz daha ilginçtir. Bu, garip dillerin tuhaflığına bir göz atmak isterseniz, size iyi bir ipucu olabilir.

Garip diller tesadüfen garip değildir. En azından iyi olanları değil. İyi olanların tuhaflığı, genellikle sadece kütüphane çağrılarının birbirine yapıştırılmasından ibaret olmayan bir çeşit programlamanın varlığını ima eder.

Bir örnek vermek gerekirse, Lisp makroları. Lisp makroları, birçok Lisp programcısı için bile tuhaf görünüyor. Sadece popüler dillerin kesişme noktasında değiller, aynı zamanda doğaları gereği bir dili Lisp'in bir lehçesine dönüştürmeden düzgün bir şekilde uygulamak zor olurdu. Ve makrolar kesinlikle tutkal programlamanın ötesine geçen tekniklerin kanıtıdır. Örneğin; bu tür problemler için bir dil yazmak ve ardından özel uygulamanızı bu dilin içine yazarak problemleri çözmek. Makrolarla yapabileceğiniz tek şey bu da değil; Bu, şu anda bile tam olarak keşfedilmemiş olan program manipülasyon teknikleri alanında yalnızca bir bölgedir.

Yani, programlamanın ne olabileceğine dair konseptinizi genişletmek istiyorsanız, bunu yapmanın bir yolu garip diller öğrenmektir. Çoğu programcının tuhaf bulduğu ancak ortanca kullanıcısı akıllı olan bir dil seçin ve ardından bu dil ile popüler dillerin kesişimi arasındaki farklara odaklanın. Bu dilde, diğerlerinde söylemesi inanılmaz derecede sakıncalı olacak ne söyleyebilirsiniz? Daha önce söyleyemediğin şeyleri nasıl söyleyeceğini öğrendiğin süreçte, muhtemelen daha önce düşünemediğin şeyleri nasıl düşüneceğini öğreniyor olacaksın.

Bu yazıyı okuyan Trevor Blackwell, Patrick Collison, Daniel Gackle, Amjad Masad ve Robert Morris'e teşekkür ederiz. Bu yazının taslaklarını okudukları için minnettarız.

Daha fazlasını öğrenmek isterseniz, Paul Graham'ın bu konudaki yazısını okuyabilirsiniz: [Programlama Dilleri](http://paulgraham.com/opensource.html)

Çeviren: Bora KIŞ

Ağustos 2005
*(Bu yazı, Oscon 2005'teki bir konuşmadan alınmıştır.)*

Açık kaynak yazılım dünyasında son yıllarda neler oluyor? Bu konuyu biraz daha yakından incelemek istiyorum. 10 yıl önce, Microsoft'un sunucu pazarındaki tekelini genişletmesi konusunda ciddi bir tehlike vardı. Ama şimdi durum değişti. Açık kaynak, bu tehdidi engelledi. Yakın zamanda yapılan bir ankete göre, şirketlerin %52'si Windows sunucularını Linux sunucularıyla değiştirdi. [1]

Ama bence asıl önemli olan, bu %52'nin kimler olduğu. Eğer hala Windows sunucularını öneren biriyseniz, Google, Yahoo ve Amazon'un bilmediği sunucular hakkında bildiklerinizi açıklamaya hazır olmalısınız.

Ama iş dünyasının açık kaynaktan öğrenmesi gereken en önemli şey, Linux veya Firefox hakkında değil, onları üreten güçler hakkında. Sonuçta, bunlar kullandığınız yazılımdan çok daha fazlasını etkileyecek.

Açık kaynak ve bloglar arasında bir benzerlik var. Her ikisi de insanların ücretsiz olarak yaptıkları şeyler, çünkü bundan zevk alıyorlar. Açık kaynak kodlu bilgisayar korsanları gibi, blog yazarları da para için çalışan insanlarla rekabet eder ve genellikle kazanır. Kaliteyi sağlama yöntemleri de aynıdır: Darwinist. Şirketler, çalışanlarının hata yapmasını önlemek için kaliteyi kurallarla sağlar. Ama izleyiciler birbirleriyle iletişim kurabildiğinde buna ihtiyacınız yok. İnsanlar sadece istediklerini üretirler; iyi şeyler yayılır ve kötüler görmezden gelinir. Ve her iki durumda da, izleyicilerden gelen geri bildirimler en iyi çalışmayı geliştirir.

Bloglama ve açık kaynağın ortak noktası olan bir başka şey de Web'dir. Her ikisi de Web'in doğasını yansıtır: İnsanların bilgiyi paylaşmasını ve işbirliği yapmasını sağlar.

Bu yüzden, açık kaynak ve bloglar hakkında daha fazla şey öğrenmek isterseniz, Web'i kullanmaya devam edin. Ve belki de kendi açık kaynak projenizi başlatmak veya bir blog yazmak istersiniz. Kim bilir, belki de bir sonraki büyük şeyi başlatırsınız!

[1] http://www.computerworld.com/article/2560971/data-center/linux-use-in-enterprise-grows.html**Amatörler: İşin Özü**

İnsanlar her zaman ücretsiz olarak harika işler yapmaya istekliydiler, ancak Web'den önce bir kitleye ulaşmak veya projeler üzerinde işbirliği yapmak daha zordu.

Bence işletmelerin öğrenmesi gereken yeni ilkelerin en önemlisi, insanların sevdikleri şeyler üzerinde daha çok çalışmasıdır. Evet, doğru duydunuz. İnsanlar zaten sevdikleri şeyler üzerinde daha çok çalışıyorlar. Peki, neden işletmeler bunu öğrenmeli? Çünkü işin doğası, bu gerçeği yansıtmıyor.

İşletmeler, ""travailler"" kelimesiyle örneklenen daha eski bir modeli yansıtıyor. Bu kelime, Fransızca'da çalışmak anlamına geliyor. İngilizce'deki kuzeni ise ""travail"", yani işkence. [2]

Ancak, çalışma hikayemiz burada bitmiyor. Toplumlar zenginleştikçe, çalışmakla ilgili olarak diyet hakkında öğrendiklerine çok benzer şeyler öğrenirler. Artık biliyoruz ki en sağlıklı diyet, köylü atalarımızın fakir oldukları için yapmak zorunda oldukları diyettir. Değerli besinler gibi, tembellik de ancak ona doyamadığınız zaman cazip görünür. Bence çalışmak için tasarlandık, tıpkı belirli bir miktarda lif yemek üzere tasarlandığımız gibi ve eğer bunu yapmazsak kendimizi kötü hissediyoruz.

Aşk ile çalışan insanların bir adı vardır: amatörler. Kelimenin artık o kadar kötü çağrışımları var ki, yüzümüze baksa da etimolojisini unutuyoruz. ""Amatör"" aslında daha çok övgü niteliğinde bir kelimeydi. Ancak yirminci yüzyılda olması gereken, amatörlerin tabiatı gereği olmadığı, profesyoneldi.

Bu nedenle iş dünyası açık kaynaktan alınan bir dersle çok şaşırdı: aşk ile çalışan insanlar genellikle para için çalışanlardan daha fazla. Kullanıcılar, kaynağı hacklemek istedikleri için Explorer'dan Firefox'a geçmezler. Daha iyi bir tarayıcı olduğu için geçerler.

Microsoft bunu denemiyor değil. Tarayıcıyı kontrol etmenin tekellerini korumanın anahtarlarından biri olduğunu biliyorlar. Sorun, işletim sistemlerinde karşılaştıkları ile aynı: İnsanlara, bir grup ilham verici bilgisayar korsanının ücretsiz olarak inşa edeceğinden daha iyi bir şey inşa etmeleri için yeterince para ödeyemezler.

Sanıyorum ki profesyonellik her zaman fazla abartılmıştır- sadece para için çalışmak anlamında değil, aynı zamanda formalite ve tarafsızlık gibi çağrışımlarda da. Diyelim ki 1970'te, düşünülemez gibi görünse de, profesyonelliğin büyük ölçüde yirminci yüzyılda var olan koşullar tarafından yönlendirilen bir moda olduğunu düşünüyorum.

Bunların en güçlülerinden biri de ""kanalların"" varlığıydı. Açıkça görülüyor ki, hem ürünler hem de bilgi için aynı terim kullanıldı: dağıtım kanalları, TV ve radyo kanalları vardı.

Profesyonelleri amatörlerden bu ka...